De viool van mijn moeder ~ Lezersrecensies

Lezersrecensies

Eleonore Pameijer, fluitiste

‘Ik vind het boek erg goed en boeiend geschreven, met veel gevoel voor sfeer, goed opgebouwd en spannend. Het verdriet, de pijn, de onrechtvaardigheid door de generaties heen, zijn zo geschreven dat ik (en iedereen) het heel goed kan meevoelen.

Afgezien van het NSB-verleden gaat dit boek ook over opgroeien, relatie met ouders, grootouders en het afscheid moeten nemen. Heel mooi zijn de gedeelten die over muziek gaan. Het is duidelijk dat deze passages worden verteld door iemand die de muziek echt door en door kent, van binnenuit. Heel invoelbaar en voor iedereen herkenbaar. Daarom stijgt het uit boven het verhaal dat wordt verteld, omdat het in zijn geheel veel breder is.’

Marcel Mandos, artistiek leider/programmeur Noord Nederlands Orkest

'Virtuoos geschreven! Aangrijpend hoe de muziek de emoties versterken.'

Eric Bos, beeldend kunstenaar, schrijver, dichter, oud-kunstjournalist

‘Het is heerlijk om te lezen. Heel knap dat je je manier van schrijven, je aanpak en vertelstructuur van begin tot het einde hebt weten vol te houden. Er zijn ook verschillende momenten geweest waarbij ik ontroerd raakte, maar sowieso is het een emotioneel relaas, al is de emotie als onderstroom meer voelbaar dan zichtbaar.’

Symone Boerstoel, violiste

Een boek, geschreven door Else (fictieve naam), recht uit het hart.
Alleen de titel sprak me al zo aan dat mijn nieuwsgierigheid met de dag groter werd. Zou ik veel dingen herkennen, zou het zo’n moeder zijn als de mijne…Ik ben zelf violiste en heb tot aan de dood van mijn moeder een haat/liefde verhouding met haar gehad.
Mijn god wat herken ik veel in het boek, het laat je niet meer los, je wilt verder lezen, ervaren wat de hoofdpersoon voelt, waar ze mee worstelt terwijl ze eigenlijk zichzelf moet ontdekken.
Het boek neemt je mee, geeft je vleugels, komt heel dicht bij je hart, laat je even ademhalen om opnieuw de diepte in te gaan.
Wat mooi en ontroerend geschreven, van kind tot aan de volwassenheid. De beschrijvingen over de pijn en het verdriet maar ook de sensatie en liefde wat muziek je kan brengen. Ja, zo wil je een boek lezen en geschreven hebben.
Het vioolconcert op. 64 van Mendelsohn – Bartholdy zal voor mij nooit meer hetzelfde zijn.
Dank je wel Yvonne van den Berg voor het schrijven van deze, o zo herkenbare, woorden tot een boek. Zoals ze zelf aangeeft: het zijn herinneringen die gekleurd zijn door mijn beleving, verbonden zijn met feiten en aangevuld met fictie.
Dit boek moet gelezen worden!

Werkgroep Herkenning

‘Ook opgroeiende jeugd kan zichzelf herkennen: het gaat over de relatie met je ouders, de angst voor een geheim, over een hartsvriendin.’

Cuny Holthuis-Buve, voorzitter SWH

‘Dit kan een belangrijke bijdrage leveren aan het begrip voor onze groep in de samenleving!’

Gonda Scheffel, Werkgroep Herkenning

Toen ik via via op Facebook zag dat Yvonne van den Berg en Uitgeverij Luitingh – Sijthoff mensen zocht om ‘De viool van mijn moeder’ te lezen, schreef ik mij eigenlijk bijna zonder nadenken in. De titel, de kaft en de korte inhoud spraken me aan. Autobiografisch is normaal helemaal niet mijn ding, maar het gaat over WO II en de nasleep ervan, dus ik was meteen ‘verkocht’. Zelf heb ik ook grootouders die deze oorlog meemaakte en mijn (voor mij ongekende) overgrootvader vocht tijdens WO I, ik ben dus ‘gefascineerd’ door verhalen er over. Iets in mij zoekt begrip voor dit alles. Ik had echter nooit kunnen beseffen dat ik hét boek van 2013 over dat onderwerp kreeg toegestuurd!

MIJN MENING, de reden waarom het voor mij hét boek van 2013 is.

Wel in de eerste plaats vanwege de manier waarop Yvonne haar boek heeft geschreven. Het is een zeer hard onderwerp, ontdekken dat je grootvader heulde met de vijand en zien wat dat gedaan heeft en nog steeds doet met je moeder en toch slaagt ze er in om via de muziek het ergens ‘luchtiger’ te houden. De manier waarmee ze de dingen omschrijft via die muziek is gewoon prachtig! Er zijn echt heel erg mooie passages die alle emoties binnen in het gezin zo goed omschrijven, vastpinnen aan de hand van muziekstukken. Een bonus is dan ook zeker dat je de gebruikte muziek kan beluisteren ophttp://www.devioolvanmijnmoeder.nl . Top!

Daarnaast is er ook de groei die je meemaakt samen met Else. Je leert haar kennen rond haar achtste, tijdens een eerste verhuis van het gezin en samen met haar ontdek je het familiegeheim. Je ontdekt dat lieve, oude opa die kip met vier poten maakt, ooit een verkeerde keuze maakte. Een keuze waar hij echt achterstond toen hij die maakte. Else ontdekt wat dit betekende voor haar moeder en grootmoeder, hoe die hebben moeten (over)leven op het einde van de oorlog en erna. En hoewel Else in het begin heel veel vragen stelt en alles probeert te begrijpen, zie je haar langzamerhand afstand nemen van haar moeder. Het begrip ebt weg, de oorlog en de keuzes van opa hangen als een zwaard van Damocles boven het gezin. Else vlucht weg in de muziek, een manier hoopt ze om terug dichter tot haar moeder te komen. Een moeder die steeds harder ten ondergaat en zichzelf gedraagt als het grootste slachtoffer!

Kortom, het is een zeer mooi en oprecht geschreven boek over WO II, keuzes maken en alle gevolgen die hier aan vastzitten voor de generaties erna. De schuld die wordt meegedragen, ondragelijk zodat het leidt tot een breuk tussen moeder en dochter. Als volwassene neemt Else, na de dood van haar vader, immers afstand van haar moeder. Broodnodige afstand volgens mij, zodat ze zelf kan op zoek gaan naar zichzelf en de ‘waarheid’. Later probeert ze terug in contact te komen met haar moeder en zie je het ontstaan van een nieuwe, fragiele band … Mooi!

Het is dan ook een zeer oprecht boek. Ik hoop dat Else/Yvonne (gemoeds)rust gevonden heeft door het schrijven van dit boek. Het leest alvast als een balsem voor de ziel, net zoals muziek. Echt prachtig gedaan, ik raad het dan ook iedereen zeker aan. Een must-read van 5 dikke sterren. Laat je ontroeren door de muziek en Else!

Stefanie

woensdag, 23 oktober 2013 door: Erika Houkes Zöllner

Een familiegeheim, bijna niet te dragen voor de hoofdpersoon Else. Veel te jong komt ze er bij toeval achter, door iets wat ze eigenlijk niet had mogen horen. Hiermee begint het boek en het trekt je direct het verhaal in.Het geheim - een NSB-verleden haar geliefde opa - verscheurt het gezin waarin Else opgroeit. Yvonne beschrijft het zelf letterlijk als 'het is de vijfde persoon aan tafel'. Haar moeder kan het niet aan, zij is een enorm tweede generatie-slachtoffer. Het zorgt voor oplopende ruzies tussen Else's ouders. Haar vader probeert te sussen, haar oudere broer daagt uit, provoceert en Else zelf begrijpt er de eerste jaren eigenlijk helemaal niets van. Met haar onschuldige, oprechte vragen maakt ze het als het ware onbedoeld alleen nog maar erger voor iedereen.Else zoekt haar toevlucht in de muziek. Via de muziek zoekt ze contact met haar kille moeder, een contact waar ze naar snakt. De afwijzing van haar moeder, ook in de muziek, doet haar enorm veel pijn.Dan, op een dag, vindt ze op zolder een oude viool. Door een situatie waarin - weer - iemand zijn mond voorbij had gepraat en die haar in raadselen had achtergelaten, begrijpt Els direct dat dit instrument van haar moeder moet zijn. Maar waarom ligt die viool daar, en waarom speelt haar moeder nooit meer, maar wel piano? Deze vragen worden prachtig en heel subtiel uitgewerkt in het boek. Muziek speelt een grote rol in het boek. Uit de beschrijvingen blijkt glashelder dat hier iemand aan het werk is die zelf uit het hart van de muziekwereld komt. Alle zintuigen komen eraan te pas; door haar woorden hoor je de muziek bijna, je ruikt de instrumenten, het is bijna poëzie af en toe. De troost die muziek Els geeft, maar ook de bittere teleurestellingen.Een prachtig, ontroerend verhaal. Daarbij komt voor mij persoonlijk nog de herkenning op een aantal gebieden, die het nog bijzonderder maken. Een moeder die veel pianospeelt, waarnaar je 's avonds analyserend ligt te luisteren, de grote rol van muziek in huis, de vele verhuizingen, acties van moeder en reacties van de buitenwereld, maar bovenal mijn eigen leven als uitvoerende in de muziek, een leven dat ook ik achter me heb moeten laten.

Erika Houkes Zöllner vindt dit boek een aanrader

Prachtig Familieverhaal.

donderdag, 17 oktober 2013 door: readerlove

In deze Prachtig beschreven autobiografische debuutroman van Yvonne van den Berg, breekt zij haar familie geheim open. Een geheim dat ze deelde met haar broer, haar vader en haar moeder. En opa en oma. In dit boek speelt klassieke muziek een voorname rol, die liefde voor muziek is liefde delen zonder dat er woorden nodig zijn. Hoofdrolspeelster van het boek is Else, die er al op acht jarige leeftijd achter komt, dat haar lieve opa met de oorlog bij de NSB zat. Dit heeft haar moeder diep getraumatiseerd, als meisje was zij lid van de jeugdstorm.Toen de oorlog begon was zij 12 jaar en al haar vriendinnen kwijt, aan het eind van de oorlog was zij 19 en moest de kost verdienen voor haarzelf en Oma., omdat haar vader lid was van de NSB. Opa was een NSB’er en veel mensen waren nog steeds boos op deze mensen, dus je kon er maar beter niet over praten “alleen binnenshuis”. Het praten over de oorlog nam binnenshuis de overhand, een moeder die bijna niet in staat was de kinderen liefde te geven, een moeder die alle aandacht opeiste, een rancuneuze moeder. Elke dag weer die rotoorlog zei Else in de pubertijd, ik wil dat het eens ophoud. Haar vaders woorden brachten haar troost en vroegen haar om begrip voor haar moeder. Else zocht haar troost in de klassieke muziek en haar fluit. Zo hoopte ze erkenning van haar moeder te krijgen, die zelf ooit zo mooi viool had gespeeld, maar na de oorlog de viool nooit meer had aangeraakt. Nu speelde ze alleen nog piano. Maar Else kon nooit goed genoeg zijn in de ogen van haar moeder. De pijn en het verdriet, de verstoorde moeder dochter relatie, is zo tastbaar, dat je het meisje Else in je armen wilt nemen en wilt troosten. Toen Else 43 was verbrak ze een poosje het contact met haar moeder, ze zocht hulp omdat ze op deze leeftijd nog steeds zat met de ellende van een verkeerde keuze. Ook ging ze naar de werkgroep Herkenning waar ze toch veel inzichten kreeg, maar de pijn en de verstoorde verhouding met haar moeder zou nooit meer over gaan. Pas wanneer haar moeder overleden is vind ze begrip en rust.

readerlove vindt dit boek een aanrader

Mooi boek over de kracht van het verleden

vrijdag, 11 oktober 2013 door: Thuiswerkmama

Recensie van De viool van mijn moeder, Yvonne van den Berg, uitgeverij Luitingh-Sijthoff In deze debuutroman van Yvonne van den Berg, die in de Betuwe begint en in La Palma eindigt, speelt de tweede wereldoorlog een prominente rol. Hoofdpersoon Else komt er als kind achter dat haar opa, haar lieve, oude opa die graag kip met vier poten braadt, bij de NSB zat. Deze ontdekking maakt diepe indruk op haar en roept vragen op over goed en kwaad, over wat zij zelf zou doen als het nu oorlog was en over schuld en boete. Het boek maakt ook duidelijk hoe moeilijk het is om je uit de pijn van het verleden te bevrijden. Het is zintuiglijk geschreven(het stof dat in je neus kriebelt, de geur van vers gezaagd hout, het geluid van klompen door de gang...)waardoor je je als lezer heel makkelijk kunt inleven in het verhaal. Een verhaal over een gezin dat gebukt gaat onder fouten uit het verleden. Over de lastige relatie tussen een dominante, nukkige en rancuneuze moeder en haar dochter. Een genuanceerd verhaal, want de moeder is niet alleen maar grillig maar ook zorgzaam, bijvoorbeeld als haar dochter een operatie heeft ondergaan. En de vader van de hoofdpersoon, die zich in zijn professionele leven inzet voor rechtzoekenden en thuis vooral begrip & harmonie nastreeft is niet alleen maar zacht. De viool van de moeder wordt niet meer bespeeld wegens pijnlijke herinneringen maar muziek speelt wel een hoofdrol in deze roman. De moeder speelt piano en de dochter speelt fluit.Het boek is in twee delen verdeeld.Het eerste deel leest als een coming of age-roman, hierin leren we Else als kind van een jaar of negen kennen tot haar zestiende. In deel twee is Else een veertiger, verliest ze beide ouders en komt ze met zichzelf en haar verleden in het reine. Machtig mooi geschreven, dit boek. Een aanrader. Recensie geschreven door Anne-Marijn Küthe

Thuiswerkmama vindt dit boek een aanrader

Beoordelingen

*****

11-10-2013

Recensie van De viool van mijn moeder, Yvonne van den Berg, uitgeverij Luitingh-Sijthoff
In deze debuutroman van Yvonne van den Berg, die in de Betuwe begint en in La Palma eindigt, speelt de tweede wereldoorlog een prominente rol. Hoofdpersoon Else komt er als kind achter dat haar opa, haar lieve, oude opa die graag kip met vier poten braadt, bij de NSB zat. Deze ontdekking maakt diepe indruk op haar en roept vragen op over goed en kwaad, over wat zij zelf zou doen als het nu oorlog was en over schuld en boete. Het boek maakt ook duidelijk hoe moeilijk het is om je uit de pijn van het verleden te bevrijden. Het is zintuiglijk geschreven(het stof dat in je neus kriebelt, de geur van vers gezaagd hout, het geluid van klompen door de gang...)waardoor je je als lezer heel makkelijk kunt inleven in het verhaal. Een verhaal over een gezin dat gebukt gaat onder fouten uit het verleden. Over de lastige relatie tussen een dominante, nukkige en rancuneuze moeder en haar dochter. Een genuanceerd verhaal, want de moeder is niet alleen maar grillig maar ook zorgzaam, bijvoorbeeld als haar dochter een operatie heeft ondergaan. En de vader van de hoofdpersoon, die zich in zijn professionele leven inzet voor rechtzoekenden en thuis vooral begrip & harmonie nastreeft is niet alleen maar zacht. De viool van de moeder wordt niet meer bespeeld wegens pijnlijke herinneringen maar muziek speelt wel een hoofdrol in deze roman. De moeder speelt piano en de dochter speelt fluit. Het boek is in twee delen verdeeld. Het eerste deel leest als een coming of age-roman, hierin leren we Else als kind van een jaar of negen kennen tot haar zestiende. In deel twee is Else een veertiger, verliest ze beide ouders en komt ze met zichzelf en haar verleden in het reine. Machtig mooi geschreven, dit boek. Een aanrader.
Recensie geschreven door Anne-Marijn Küthe

16-10-2013

Vooraan een heel overzichtelijke inhoudsopgave, keurig netjes zodat je de opbouw van het boek vooraf al kent. Twee delen, en hoofdstukken met een titel, daar hou ik wel van.
Wat een heerlijke schrijfstijl heeft Yvonne. Ik werd er eerlijk gezegd door omver geblazen. Prachtige beschrijvingen zo tastbaar. Van kleuren, vormen, smaken, hoeveelheden, geuren. Een schrijftaal die niet gaat vervelen. Geschreven door een sensitief persoon, zo subtiel. Dansend, ritmisch, vloeiend. Ja, Yvonne, zoals een componist die zijn muziekstuk schrijft zo voelt het voor mij. Ik heb het boek in één ruk uitgelezen, het was gewoon niet neer te leggen.
Het verhaal is een droevig traumatisch gebeuren dat het leven van een aantal generaties van een familie beïnvloed. Toch voelt de manier waarop het geschreven is helemaal niet zwaarmoedig aan. Je voelt de verschillende emoties waarmee het hoofdpersonage Else worstelt. Als kind al hoort ze over het geheim. Hoe zwaar moet het geweest zijn om dat te bewaren, onwezenlijk voor een kind. Een vader die probeert het gezin op een deftige manier recht te houden en zich bij de kinderen excuseert voor het gedrag van hun moeder en begrip vraag. Dit greep mij wel aan, ik werd soms heel stil tijdens het lezen door de schokkende gebeurtenissen. Je ziet Else opgroeien met dit geheim, hoe gaat ze er al puber mee om?
Dit alles wordt doorspekt met de liefde voor muziek die de generaties met mekaar verbindt. Het zorg ervoor dat het boek niet te zwaar wordt, is de positieve noot in het verhaal. De passages die over muziek gaan zijn zo prachtig visueel en plastisch beschreven. Hier is een ware muziekkenner aan het woord.
Achteraan in het boek staat een lijst met composities waarover in het boek geschreven wordt. Het boek is een mooi afgerond geheel. Het voelt aan alsof het voor de auteur ook een passage in haar leven is waarvan ze afscheid neemt. Iets wat haar moeder niet echt gelukt is. Respect voor de eerlijke en openhartige manier waarop ze dit schrijft. Klasse!

17-10-2013

In deze Prachtig beschreven autobiografische debuutroman van Yvonne van den Berg, breekt zij haar familie geheim open. Een geheim dat ze deelde met haar broer, haar vader en haar moeder. En opa en oma. In dit boek speelt klassieke muziek een voorname rol, die liefde voor muziek is liefde delen zonder dat er woorden nodig zijn. Hoofdrolspeelster van het boek is Else, die er al op acht jarige leeftijd achter komt, dat haar lieve opa met de oorlog bij de NSB zat. Dit heeft haar moeder diep getraumatiseerd, als meisje was zij lid van de jeugdstorm, en toen de oorlog afgelopen was zij 12 jaar en al haar vriendinnen kwijt, omdat haar vader lid was van de NSB. Opa was een NSB’er en veel mensen waren nog steeds boos op deze mensen, dus je kon er maar beter niet over praten “alleen binnenshuis”. Het praten over de oorlog nam binnenshuis de overhand, een moeder die bijna niet in staat was de kinderen liefde te geven, een moeder die alle aandacht opeiste, een rancuneuze moeder. Elke dag weer die rotoorlog zei Else in de pubertijd, ik wil dat het eens ophoud. Haar vaders woorden brachten haar troost en vroegen haar om begrip voor haar moeder. Else zocht haar troost in de klassieke muziek en haar fluit. Zo hoopte ze erkenning van haar moeder te krijgen, die zelf ooit zo mooi viool had gespeeld, maar na de oorlog de viool nooit meer had aangeraakt. Nu speelde ze alleen nog piano. Maar Else kon nooit goed genoeg zijn in de ogen van haar moeder. De pijn en het verdriet, de verstoorde moeder dochter relatie, is zo tastbaar, dat je het meisje Else in je armen wilt nemen en wilt troosten. Toen Else 43 was verbrak ze een poosje het contact met haar moeder, ze zocht hulp omdat ze op deze leeftijd nog steeds zat met de ellende van een verkeerde keuze. Ook ging ze naar de werkgroep Herkenning waar ze toch veel inzichten kreeg, maar de pijn en de verstoorde verhouding met haar moeder zou nooit meer over gaan. Pas wanneer haar moeder overleden is vind ze begrip en rust.

17-10-2013

Een pijnlijke openbaring van een oorlogsgeheim in een gezin.

Hoe een familiegeheim, jaren nadat de oorlog is afgelopen, nog dagelijks een rol speelt in een gezin, wordt fantastisch verwoord in dit boek. Vanaf de allereerste alinea pakt het boek je, je wordt meegesleurd in een stroom van geheimen, die overschaduwd door pijn, angst en verdriet, weggespoeld en verzacht worden door de klanken van o.m. Bach, Brahms en Mendelssohn. De alles overheersende angst over het NSB verleden van de moeder houdt het hele gezin in haar geep. Het geheim dat zij, door de priemende vragen van haar dochter, op een bepaald moment deelt met haar gezin, heeft verstrekkende consequenties voor de betrokkenen. Het huis, het gezin, het leven staat in het teken van oorlog, de NSB. Terwijl de oorlog al jaren geleden is gestreden, blijft de strijd in haar moeder voortwoekeren. De angst dat het geheim uitkomt, de angst dat zij herkent wordt als dochter van een NSBer. Je voelt letterlijk de angst en de pijn van de moeder en die angst is inmiddels ook overgeslagen op haar dochter. Een dochter die voortdurend op zoek is naar erkenning van haar moeder en het maar niet krijgt. Een moeder die zich hoogstwaarschijnlijk niet bewust is van haar projecties. Maar dan.....als haar moeder er niet meer is krijgt zij uiteindelijk toch de erkenning op een "speelse" wijze.

De schrijfstijl van Yvonne is soepel met een fantastische woordkeuze, zodat je op de tonen van de muziek door het boek heen walst. Het boek heb ik achter elkaar uitgelezen, het moest, ik kon het moeilijk wegleggen, behalve als mijn adem stokte in mijn keel, dat gebeurde als de spanning, de angst en de pijn van de bladzijden afspatte. Het boek is een absolute aanrader zeker als je meer te weten wilt komen over de achtergrond van een NSB familie, met de daaraan vastklevende consequenties voor de nazaten. Chapeau voor Yvonne om met dit geheim in de openbaarheid te treden, daar is moed voor nodig.

22-10-2013

Recensie De viool van mijn moeder

Een boek, geschreven door Else (fictieve naam), recht uit het hart.
Alleen de titel sprak me al zo aan dat mijn nieuwsgierigheid met de dag groter werd. Zou ik veel dingen herkennen, zou het zo’n moeder zijn als de mijne…Ik ben zelf violiste en heb tot aan de dood van mijn moeder een haat/liefde verhouding met haar gehad.
Mijn god wat herken ik veel in het boek, het laat je niet meer los, je wilt verder lezen, ervaren wat de hoofdpersoon voelt, waar ze mee worstelt terwijl ze eigenlijk zichzelf moet ontdekken.
Het boek neemt je mee, geeft je vleugels, komt heel dicht bij je hart, laat je even ademhalen om opnieuw de diepte in te gaan.
Wat mooi en ontroerend geschreven, van kind tot aan de volwassenheid. De beschrijvingen over de pijn en het verdriet maar ook de sensatie en liefde wat muziek je kan brengen. Ja, zo wil je een boek lezen en geschreven hebben.
Het vioolconcert op. 64 van Mendelsohn – Bartholdy zal voor mij nooit meer hetzelfde zijn.
Dank je wel Yvonne van den Berg voor het schrijven van deze, o zo herkenbare, woorden tot een boek. Zoals ze zelf aangeeft: het zijn herinneringen die gekleurd zijn door mijn beleving, verbonden zijn met feiten en aangevuld met fictie.
Dit boek moet gelezen worden!

23-10-2013

Met het lezen van dit boek duik je in de sfeer van het gezin waarbinnen Else opgroeit. Else is het kleinkind van een man die lid is geweest van de NSB tijdens de Tweede Wereld Oorlog. Hij houdt vast aan zijn keuze als de oorlog uitbreekt. Dit heeft verre gevolgen. Twee generaties later speelt dit geheim een verlammende en drukkende rol op het gezin. Yvonne van den Berg (alias) laat je de beklemming meebeleven.
De muziek is een thema; zowel in het leven van de opa en de moeder als in het leven van Else. Haar moeder heeft op haar sterfbed een droom. Daarin ziet ze het opschrift van haar eigen grafsteen; 'Hier ligt An, ze snapte er de ballen van'. En eigenlijk is dat leidend in het leven van alledrie.

Gelezen door: nogy (132 boeken)

Citaat: "Soms is een geheim heel intiem, is het zo kwetsbaar dat je het nauwelijks durft aan te raken, bang het te betasten met je vingers, je woorden of fantasieën. Want je weet niet wat het geheim gaat doen, wat het bij je oprakelt terwijl je er nietsvermoedend langsloopt en je plotseling angst en woede ruikt. Wegduiken helpt niet, je pantser is te dun, het geheim baant nietsontziend zijn weg door je leven."

Autobiografische roman over een Nederlandse familie met een oorlogsverleden, dat staat onder de omslagtitel en die omschrijving is een treffende weergave van de inhoud. Hoe verwerk je de ontdekking dat je grootouders en hun kinderen NSB-aanhangers waren in WO 2 en dus de bezetter steunden? Biedt de muziek een uitweg? Wat met vrienden en familie? Wat gebeurde na de bevrijding en hoe verwerken de betrokkenen hun trauma's?
Vlotte stijl, meeslepend relaas, vooral de verhouding moeder-dochter wordt boeiend uitgewerkt. De muziek die in het verhaal toch een belangrijke rol speelt, kan via een speciaal daartoe ontworpen website (www.de vioolvanmijnmoeder.nl) beluisterd worden en als je dat combineert met de lectuur, ontstaat wel een aparte leeservaring. Alleszins een aangrijpende tekening van de worsteling met een beladen verleden.

Gelezen door: André Oyen (1439 boeken)

Citaat: "Haar verleden had zijn plaats opgeëist, twintig jaar na afloop op de tennisbaan. Op de plek waar ze zich veilig waande, opging in haar spel en alle angsten vergat, had ze opnieuw de vernedering moeten ondergaan, veroorzaakt door de keuze van haar vader."

In 2009 schreef Alex Verburg de roman Dwalingen waarin hij wel een oorlogsslachtoffer centraal stelde maar niet van de kant die we gewoon zijn. Hij baseerde zijn hoofdpersonage Annie op een bestaand iemand, een dochter van een NSB-er die op zeventienjarige leeftijd midden in de oorlog verliefd werd op een Duits soldaat. Iedereen in dat gezin werd de dupe van de foute keuze van haar vader. Dit thema komt ook in bod in De viool van mijn moeder de autobiografische debuutroman van Yvonne van den Berg.Na een masterclass creatief schrijven besloot ze met deze roman het oorlogstrauma van haar moeder dat ook haar eigen leven beïnvloedde, aan te kaarten. Zij koos voor een romanvorm omdat haar herinneringen gekleurd zijn door haar beleving en daardoor ook vroegen om aanvulling met fictie. In de wereld van de jonge Else is een loodzwaar geheim: haar moeder komt uit een nsb-gezin. Het is haar broer Bob die aanvankelijk meer van de feiten wil weten. Maar dan wil ook Else meer van dit geheim te weten. Hoe meer ze over de oorlog hoort en hoe meer haar moeder vertelt, hoe meer het haar opslurpt.- Ze leefde in een spagaat. Overdag gaat ze naar school waar ze de dochter van een rechter, een invloedrijk man is , en s' avonds spoelen het geheim en de schuldvraag over de tafel. Het geheim en de oorlog drukt op de hele familie en tekent hen stuk voor stuk. De foute keuze van haar grootvader, een man die ze nochtans adoreert, wurgt het familiaal geluk. Haar vader heeft het moeilijk met een vrouw die overspoeld wordt met trauma's, daardoor manisch depressief wordt en weigert professionele hulp te zoeken. Hij probeert het gezin samen te houden en hij probeert zijn vrouw en zijn kinderen te begrijpen. Terwijl Else opgroeit, wordt de onuitgesproken spanning tussen haar en haar moeder steeds groter. De liefde voor muziek is wel een communicatiemiddel die de generaties met mekaar verbindt. Else zoekt haar toevlucht in klassieke muziek en haar dwarsfluit. Dan vindt ze een oude, verwaarloosde viool op zolder – die moet van haar moeder zijn. Aan de vraag waarom zij niet meer speelt, zitten echter nog meer geheimen verbonden. Vele jaren later heeft Else pas de moed om via professionele wegen het verleden van haar familie te onderzoeken. En pas dan kan ze diverse verwerkingsprocessen opstarten. Met De viool van mijn moeder heeft de auteur een bijzonder knap boek afgeleverd. Zij is er op een overtuigende manier in geslaagd diverse thema's aan te kaarten, collaboratie, trauma's, moeder-dochter relatie, seksuele voorkeur, schuldvraag enz, die ze allemaal hun plaats geeft en in een vlot, goedgeschreven verhaal laat samenkomen. Een bedwelmend boek vol muziek en sublieme beeldtaal.

Gelezen door: sirog (243 boeken)

Citaat: "'Hoe zat het dan met haar viool?' hield ik aan. Ik zag haar in de kampen, naast de stapelbedden op de op de slaapzaal, in de aula's van de scholen die als opvangkamp hadden gediend, een jonge vrouw van achttien jaar, een vrouw die naar het conversatorium had gewild en nu in de kou stond te spelen voor haar lotgenoten."

En hele mooie cover, en vooral deze zin "autobiografische roman over een Nederlandse familie met een oorlogsverleden" maken dat de verwachtingen hooggespannen zijn. En deze zijn ook volledig ingelost. Het is een aangrijpend relaas over een familie die een geheim met zich meedraagt, dat iedereen zijn leven beïnvloedt. Zodra het geheim naar boven komt, zijn ze niet meer met hun vieren, maar heeft de oorlog zich een plaats toegeeïgend in het dagelijks leven van het gezin. Het is een zeer beladen boek, niet alleen door het oorlogsverleden van de grootvader maar ook door de moeilijke relatie tussen moeder en dochter. Maar doorheen de jaren, is zowel voor de moeder als voor de dochter, muziek de uitlaatklep, om alles te vergeten. Je merkt dat deze schrijfster een brede kennis heeft van muziek. Ik heb ook de muziek beluisterd, en vallen beiden perfect samen. Dit boek heeft me diep geroerd door de emotionele diepgang van het verhaal. Echt een aanrader.

Gelezen door: didgeridoo (22 boeken)

Citaat: ""Een diepe troosteloosheid overviel me terwijl ik naar hem luisterde. Ik wilde mijn moeder niet als een patiënte zien, dan zou ik haar niet meer serieus nemen en mezelf ook niet. Dat híj daarvoor had gekozen was zijn keuze geweest, al jaren terug. Ik wilde op zoek blijven naar wie ze óók was geweest: een lieve moeder, een moeder die mij zorgzaam verpleegd had na mijn operatie, een moeder die ooit viool had gespeeld. Begrip hebben voor haar andere kant, zoals hij me vroeg voordat hij stierf, was zelfkastijding.""

Else krijgt op 8jarige leeftijd te horen dat haar grootvader, en bijgevolg ook haar moeder tijdens de WOII lid waren van de NSB. Een relaas van hoe dit allemaal is gekomen, de strijd van haar moeder, de gezondheid van haar opa, de manier waarop haar vader hiermee omgaat, volgt. De rode draad door het ganse verhaal is een viool, die tijdens de oorlogsjaren door haar moeder werd bespeeld, maar waar nu niet veel meer van overschiet; De klassieke muziek die haar moeder elke dag op de piano speelt en die Else zelf via fluit wil evenaren. Echte communicatie tussen moeder en dochter is er niet, te meer daar Else haar aanspreekt met 'u'. Het is ook een beetje vreemd dat, hoewel er veel wordt verhuisd, dit omwille van het beroep van de vader, de vindplaats van de viool totale verbazing teweegbrengt bij de rest van het gezin. Los hiervan leest het boek als een trein, is het trauma voelbaar, de frustratie omtrent de onbeantwoorde vragen groot.

Een aangrijpend boek!

28 oktober 2013 | Door: teadrip | 50-59 jaar | Brabant

Ik was één van de gelukkigen die de autobiografische debuutroman van Yvonne van den Berg De viool van mijn moeder mochten lezen vóórdat deze in de winkel zou komen te liggen. De eerste reactie in één woord na het lezen? Heftig!

Else vertelt het verhaal van haar jeugd. Een onbezorgde jeugd, opgroeiend in de Betuwe, vriendinnetjes en leuke mensen om haar heen. Maar dan moet ze verhuizen naar Friesland en daar heeft ze echt geen zin in. Haar vader krijgt een betere positie, hij zegt de advocatuur gedag en wordt rechter. Haar moeder die zo graag en goed tenniste moet ook in Friesland een nieuw leven beginnen en dat valt haar zwaar. Langzaam verandert het boek met muzikale anekdotes doorspekt in een wrang verhaal. Het verhaal van overleven als derde generatie na de oorlog. Leven met de geheimen van de oorlog. Toevallig opvangen (en als nieuwsgierig kind doorvragen!) wat het grote familiegeheim is. Wat? Háár opa? Die lieve man? Die muziek voor haar speelt? Hij zou fout geweest zijn? En je mag er met niemand over praten want dan laten de mensen je vallen. Toch wordt er thuis steeds vaker en opener over de oorlog gesproken. Maar dan wel door haar moeder, de dochter die getekend is door de oorlog. De dochter die zichzelf steeds verder in een slachtofferrol verstopt en, terecht of niet, de buitenwereld steeds vaker met argusogen bekijkt. Het is verleidelijk om toch je beste vriendin te vertellen over Het Grote Geheim. Tenslotte drukt het vreselijk op je. Maar Else voelt zich bedrogen als haar beste vriendin het wél aan haar ouders vertelt. Kan ze dan inderdaad niemand vertrouwen? Een volgende verhuizing volgt. Nu kan ze niet meer in de gaten houden of haar vriendin het Grote Geheim niet verder zal vertellen. En moet ze wéér op zoek naar nieuwe vrienden. Wéér wennen in een nieuwe omgeving en dat terwijl haar moeder steeds vaker wegvlucht in haar slachtofferrol, niet de liefhebbende moeder is die Else zich wenst.
Op een dag vindt Else op zolder een oude vioolkist. De viool moet wel van haar moeder zijn. Waarom speelt ze er niet meer op? Als de viool nou eens gemaakt kon worden dan konden ze samen spelen. Bladmuziek! Voorzichtig probeert Else de bladen te herstellen met nieuw plakband. Misschien kan ze deze muziek, geschreven voor viool ook wel op haar fluit spelen. Haar moeder is niet blij met deze ontwikkeling.
Wanneer Else naar het conservatorium gaat en elders gaat wonen wordt de moeder-dochter-relatie er niet beter op. En als Else de vrouw van haar leven wil voorstellen kan haar moeder niet anders dan haar verwijten dat ze “toch alle kansen” had en deze niet wil gebruiken. Een en al onbegrip.
Het onbegrip en de verwijten groeien Else boven het hoofd en ze besluit haar moeder een tijdje niet te zien. Else ontdekt dat ze meer over het verleden van haar opa te weten kan komen door het dossier in te gaan zien. Na een dag lezen is haar veel duidelijk geworden en de chaos in haar hoofd wordt groter. Een therapeut helpt haar de chaos te ordenen, het is ook deze therapeut die haar naar het ziekbed van haar moeder stuurt. De laatste maanden van haar moeder waarin ze anderhalf uur per week achter elkaar probeert geen verwijten aan te horen, spelletjes te spelen en te doen alsof er niets aan de hand is.
Als haar moeder sterft en het fluitconcert bij haar afscheid wil horen knapt er iets bij Else. Hoe kon ze, zelfs na haar dood, haar dit aandoen? Maar dan, na jaren gehoord te hebben dat ze begrip moest tonen, ontstaat het besef. Else begrijpt waarom haar moeder niet anders kon.

Een zeer aangrijpend boek. Wij mochten nooit iets vragen over de oorlog maar er zijn toch zeer veel herkenningspunten. Ook wij moesten steeds “begrip hebben” voor de vrouw die onze moeder was. De vrouw die niet wist hoe ze moest leven, bang was voor het leven, net als de moeder van Else. Ook mijn moeder speelde vroeger viool…. Ik geef het boek 5 sterren. De herkenning was ongelooflijk en soms mooi confronterend.

Pluspunten: Goede verhaallijn, Meeslepend verhaal, aangrijpend

de andere kant van het verhaal begeleid door mooie muziek

31 oktober 2013 | Door: benko75 | 30-39 jaar

Pluspunten: Goede verhaallijn, Meeslepend verhaal

De viool

28 oktober 2013 | Door: Mjwsje | 30-39 jaar | Amersfoort

Hoe recenseert men een boek als ‘De Viool van Mijn Moeder’? Geen spel- of grammaticafout kunnen ontdekken... flauw. De inhoud van het boek is immers veel belangrijker. Muziek is het thema. Met lijden onder de beslissingen die eerdere generaties hebben genomen en de naschokken daarvan als motieven. Ik, als recensent en vooral kind van de verlichting naar mijn gevoel, voel de muziek, van de barok tot de romantiek, vooral als leitmotif; het kind in het boek, wie de gang naar volwassenheid in volkomen onderdrukking door moet maken, kan met geen mogelijkheid uit de band springen. Pas als ze breekt met de verworven misère komt de waarheid beetje bij beetje aan het licht. Een meeslepend relaas, gekleurd door de belevingen van de auteur. Niet alle vragen worden beantwoord, hetgeen ik voor de verandering niet als onfortuinlijik ervaar. Als ik een muzikaal werk zou moeten benoemen wat dit boek omschrijft zou ik kiezen voor de prelude 23 #1 van Rachmaninoff.

Pluspunten: Goede verhaallijn, Meeslepend verhaal

Minpunten: Moeilijk in te komen

Maakt de lezer deelgenoot

27 oktober 2013 | Door: qishou

Het beproefde recept om ervaringen indringend te beschrijven is "show, don't tell". Dat is de kracht van dit boek, vooral in het eerste deel dat gaat over de jeugd van Else. Door nauwgezette beschrijving leef je letterlijk met de auteur mee, zonder dat gevoelens expliciet gemaakt hoeven te worden. Het is met zoveel waarachtigheid gedaan dat je bijna zou vergeten hoeveel literair raffinement erachter schuilgaat.
Tussen een veelheid van rake scenes springt bijvoorbeeld de beschrijving van opa's accuwerkplaats eruit, die bij mij als een Dantesk vagevuur overkwam.
Het tweede deel is iets minder direct, omdat volwassenen nu eenmaal explicieter en met meer distantie met hun emoties omgaan. Toch zal het veel mensen troost kunnen geven, omdat het ongeluk van de ene familie nu eenmaal parallellen vertoont met dat van een andere.

Ontroerend.

23 oktober 2013 | Door: ErikaHoukesZollner | 50-59 jaar | Den Haag

Een familiegeheim, bijna niet te dragen voor de hoofdpersoon Else. Veel te jong komt ze er bij toeval achter, door iets wat ze eigenlijk niet had mogen horen. Hiermee begint het boek en het trekt je direct het verhaal in.
Het geheim - een NSB-verleden haar geliefde opa - verscheurt het gezin waarin Else opgroeit. Yvonne beschrijft het zelf letterlijk als 'het is de vijfde persoon aan tafel'. Haar moeder kan het niet aan, zij is een enorm tweede generatie-slachtoffer. Het zorgt voor oplopende ruzies tussen Else's ouders. Haar vader probeert te sussen, haar oudere broer daagt uit, provoceert en Else zelf begrijpt er de eerste jaren eigenlijk helemaal niets van. Met haar onschuldige, oprechte vragen maakt ze het als het ware onbedoeld alleen nog maar erger voor iedereen.
Else zoekt haar toevlucht in de muziek. Via de muziek zoekt ze contact met haar kille moeder, een contact waar ze naar snakt. De afwijzing van haar moeder, ook in de muziek, doet haar enorm veel pijn.

Dan, op een dag, vindt ze op zolder een oude viool. Door een situatie waarin - weer - iemand zijn mond voorbij had gepraat en die haar in raadselen had achtergelaten, begrijpt Els direct dat dit instrument van haar moeder moet zijn. Maar waarom ligt die viool daar, en waarom speelt haar moeder nooit meer, maar wel piano? Deze vragen worden prachtig en heel subtiel uitgewerkt in het boek.
Muziek speelt een grote rol in het boek. Uit de beschrijvingen blijkt glashelder dat hier iemand aan het werk is die zelf uit het hart van de muziekwereld komt. Alle zintuigen komen eraan te pas; door haar woorden hoor je de muziek bijna, je ruikt de instrumenten, het is bijna poëzie af en toe. De troost die muziek Els geeft, maar ook de bittere teleurestellingen.

Een prachtig, ontroerend en schrijnend verhaal. Daarbij komt voor mij persoonlijk nog de herkenning op een aantal gebieden, die het nog bijzonderder maken. Een moeder die veel pianospeelt, waarnaar je 's avonds analyserend ligt te luisteren, de grote rol van muziek in huis, de vele verhuizingen, acties van de moeder en reacties van de buitenwereld, maar bovenal mijn eigen leven als uitvoerende in de muziek, een leven dat ook ik achter me heb moeten laten.

Pluspunten: Goede verhaallijn, Meeslepend verhaal, Spannend

De viool van mijn moeder

19 oktober 2013 | Door: WendyWenning | 40-49 jaar

In de wereld van de jonge Else is een loodzwaar geheim: haar moeder komt uit een NSB-gezin.
Terwijl Else opgroeit zorgt het verleden van haar moeder voor veel spanning en onbegrip tussen haar en haar moeder. Else zoekt haar toevlucht in de klassieke muziek en haar dwarsfluit. Dan vindt ze een oude verwaarloosde viool op zolder, die van haar moeder blijkt te zijn. In de oorlog heeft haar moeder viool gespeeld, maar is hier na de oorlog mee gestopt. Wel speelt haar moeder nu piano. Later zal blijken waarom haar moeder deze keuze heeft gemaakt. Dit boek laat op een heldere wijze zien wat een invloed het verleden van je ouders op je eigen leven kan hebben. Voor Else betekende dit dat haar leven anders is gelopen dan ze zelf had gewild en daardoor bepaalde dromen opzij heeft moeten zetten.
Muziek is heel belangrijk voor Else, de muziekstukken die je in het boek tegenkomt kunnen beluisterd worden op de website van de viool van mijn moeder.
Al lezende kom je erachter dat de Tweede Wereldoorlog nog steeds een grote impact heeft op het leven van heel veel mensen, en dat wat er gebeurt is ook niet vergeten mag worden.
Dit is een boek wat iedereen gelezen moet hebben.

Pluspunten: Goede verhaallijn, Meeslepend verhaal

Prachtig Familie verhaal

18 oktober 2013 | Door: herfstblad | 40-49 jaar | gelderland

Pluspunten: Meeslepend verhaal, Spannend

Een openhartige autobiografische roman, ongelooflijke mooi beschreven.

16 oktober 2013 | Door: westmus | 40-49 jaar | Westerlo

Een hele integere cover die perfect past bij de inhoud van het boek. De tekst op de achterflap is helder en bondig verwoord. Een aantal mooie quotes doen je zin krijgen om te starten in het boek.

Het boek is gericht aan haar broer. Het gaat hier tenslotte over een familie die dit meegemaakt heeft. Yvonne is degene die het schreef maar haar broer heeft het ook mee beleefd.

Vooraan een heel overzichtelijke inhoudsopgave, keurig netjes zodat je de opbouw van het boek vooraf al kent. Twee delen, en hoofdstukken met een titel, daar hou ik wel van.
Dan volgt een hele mooie tekst over een geheim. Die heb ik zeker al wel zeven keer gelezen nu. Als lezer hang je er je eigen geheimen aan op en je merkt dan dat het plaatje klopt.

Wat een heerlijke schrijfstijl heeft Yvonne. Ik werd er eerlijk gezegd door omver geblazen. Prachtige beschrijvingen zo tastbaar. Van kleuren, vormen, smaken, hoeveelheden, geuren. Een schrijftaal die niet gaat vervelen. Geschreven door een sensitief persoon, zo subtiel. Dansend, ritmisch, vloeiend. Ja, Yvonne, zoals een componist die zijn muziekstuk schrijft zo voelt het voor mij. Ik heb het boek in één ruk uitgelezen, het was gewoon niet neer te leggen.

Het verhaal is een droevig traumatisch gebeuren dat het leven van een aantal generaties van een familie beïnvloed. Toch voelt de manier waarop het geschreven is helemaal niet zwaarmoedig aan. Je voelt de verschillende emoties waarmee het hoofdpersonage Else worstelt. Als kind al hoort ze over het geheim. Hoe zwaar moet het geweest zijn om dat te bewaren, onwezenlijk voor een kind. Een vader die probeert het gezin op een deftige manier recht te houden en zich bij de kinderen excuseert voor het gedrag van hun moeder en begrip vraag. Dit greep mij wel aan, ik werd soms heel stil tijdens het lezen door de schokkende gebeurtenissen. Je ziet Else opgroeien met dit geheim, hoe gaat ze er al puber mee om?

Dit alles wordt doorspekt met de liefde voor muziek die de generaties met mekaar verbindt. Het zorgt ervoor dat het boek niet te zwaar wordt, is de positieve noot in het verhaal. De passages die over muziek gaan zijn zo prachtig visueel en plastisch beschreven. Hier is een ware muziekkenner aan het woord. Puur genieten!

Achteraan in het boek staat een lijst met composities waarover in het boek geschreven wordt. Op de website van De viool van mijn moeder krijg je meer uitleg over de componist en kan je de composities beluisteren. Echt doen!

Het boek is een mooi afgerond geheel. Het voelt aan alsof het voor de auteur ook een passage in haar leven is waarvan ze afscheid neemt. Iets wat haar moeder niet echt gelukt is. Echt respect voor de eerlijke en openhartige manier waarop ze dit geheim deelt met de lezer. Bedankt!

Pluspunten: Meeslepend verhaal

Partita

16 oktober 2013 | Door: BeaHannah | 60-69 jaar

Het verhaal over een naoorlogs gezin dat nog bijna dagelijks met de gevolgen van die oorlog geconfronteerd wordt. Uit idealisme gemaakte keuzes blijken achteraf foute keuzes te zijn geweest en – zoals altijd – is het achteraf makkelijk om te oordelen en te veroordelen.
Het boek beschrijft pijnlijk precies de sfeer gedurende Else’s jeugd. Enerzijds het optimisme van de periode van wederopbouw en de wil om weg te kijken van wat is geweest. Anderzijds het scherpe en beklemmende oordelen – niet alleen over degene wiens keuze fout bleek te zijn maar ook over diens kinderen en kleinkinderen. Daardoor ontstaat bij het kind een irreële en ondraaglijke schuld.
In deel twee ben ik geraakt door de manier waarop wordt beschreven hoe Else voor zichzelf kiest. Daarin ontdekt ze dat ieder mens een eigen verantwoordelijkheid heeft en maakt ze zich vrij van schuld voor andermans/-vrouws daden.
Dwars door het verhaal klinkt bovendien de muziek als bindende factor, passend bij elke scene. Net als het verhaal: soms angstig beklemmend, dan weer ontroerend en troostend.
Bijzonder krachtig vind ik de beschrijving van de viool (als metafoor): het droge hout, Else's behoefte om te raken wat haar moeder heeft aangeraakt, het besef hoe moeilijk het is om binnen een kleine afstand zuiver te spelen en verkrampte spieren alleen al door de vereiste houding uit te proberen.
De scene waarin Else in een CD-tijdschrift het artikel leest over de initiator van een educatief project was voor mij 'too much' en zonder meerwaarde voor het verhaal.
Fijn om een duidelijk overzicht van de composities te vinden.

Pluspunten: Goede verhaallijn, Meeslepend verhaal, open eerlijk en krachtig

Een knap debuut van Yvonne van den Berg

12 oktober 2013 | Door: jacnaber

De viool van mijn moeder, autobiografische debuutroman van Yvonne van den Berg

Wat een heerlijk taalgebruik, prachtige zingende zinnen, zonder woordovertolligheid of ellenlange niet ter zake doende uitweidingen, nee, gewoon precies raak en vaak in een heerlijk snel ritme. Yvonne van den Berg neemt met haar ‘muzikale’ schrijfstijl de lezer meteen mee in ‘het’ of liever ‘haar’ verhaal. Zo’n autobiografisch boek wil nogal eens ver afstaan van de meeslependheid van een roman, maar niet in dit geval: in deel 1 van het tweedelige boek, was het niet eens tot me doorgedrongen dat het een autobiografische roman betreft.

Het thema is de oorlog die zomaar eindeloos lang ergens in huis, in een gezin, kan blijven doorgaan, ook al is de vrede buitenshuis allang gesloten. Een vriend van me heeft in zo’n oorlog zijn jeugd doorgebracht: vader had als het ware het concentratiekamp verplaatst naar het eigen huis, het bleef gewoon voor altijd oorlog. In dit boek blijkt opa een NSB’er geweest te zijn en moeder –toen rond de achttien- ging mee op de vlucht van vader en moeder net voor het einde van de oorlog. Bij terugkeer naar Nederland volgt een veroordeling van enkele jaren, maar een sociale uitsluiting die veel en veel langer duurt. Moeder kan amper de spanning van de voortdurende afwijzing, het ‘fout-dunken’ aan en trekt haar gevecht tegen deze spanning het gezinssysteem in. Haar lijden moet ieders lijden zijn, van de echtgenoot en van de kinderen. De voortdurende angst voor ontmaskering wordt van moeder op dochter doorgegeven, het gevoel dat je altijd betrapt kan worden op een enorme schuld of fout, terwijl je er part noch deel aan hebt.

In het boek komen heel veel muziekfragmenten naar voren, de muziek vertelt als het ware het verhaal in gevoelens. Muziek is een taal die moeder én dochter beheersen, maar deze taal wordt amper benut om elkaar te begrijpen. Moeder en dochter, samen opgesloten in een huis dat oorlog heet, zijn amper bij machte om elkaar te begrijpen en te steunen. Lang lijkt het erop dat ze elkaar maar net kunnen gedogen.

Moet een boek met zo’n thema nu nog geschreven worden? Ja, ik denk het wel. Het was er al bij Koning Arthur en de ridders van de ronde tafel. Eerst was de vijand buiten, met strijdlust werd opgetrokken om te winnen, maar daarna zat de vijand binnen en alles valt uiteen. Er zijn nog steeds oorlogen en nog steeds zijn er mensen die ondanks afloop van een oorlog, de oorlog meenemen naar huis en hun kinderen daarin laten opgroeien.
Maar ook omdat de omgeving (wij dus) zich zo radicaal en verwerpend kan opstellen, zich zo primitief wraakzuchtig kan tonen, ook daarom is zo’n thema nog steeds nodig.

Een mooi debuut, Yvonne van den Berg!

Jac Naber

Krachtige debuutroman over de last van het verleden

11 oktober 2013 | Door: Thuiswerkmama

Recensie van De viool van mijn moeder, Yvonne van den Berg, uitgeverij Luitingh-Sijthoff
In deze debuutroman van Yvonne van den Berg, die in de Betuwe begint en in La Palma eindigt, speelt de tweede wereldoorlog een prominente rol. Hoofdpersoon Else komt er als kind achter dat haar opa, haar lieve, oude opa die graag kip met vier poten braadt, bij de NSB zat. Deze ontdekking maakt diepe indruk op haar en roept vragen op over goed en kwaad, over wat zij zelf zou doen als het nu oorlog was en over schuld en boete. Het boek maakt ook duidelijk hoe moeilijk het is om je uit de pijn van het verleden te bevrijden. Het is zintuiglijk geschreven(het stof dat in je neus kriebelt, de geur van vers gezaagd hout, het geluid van klompen door de gang...)waardoor je je als lezer heel makkelijk kunt inleven in het verhaal. Een verhaal over een gezin dat gebukt gaat onder fouten uit het verleden. Over de lastige relatie tussen een dominante, nukkige en rancuneuze moeder en haar dochter. Een genuanceerd verhaal, want de moeder is niet alleen maar grillig maar ook zorgzaam, bijvoorbeeld als haar dochter een operatie heeft ondergaan. En de vader van de hoofdpersoon, die zich in zijn professionele leven inzet voor rechtzoekenden en thuis vooral begrip & harmonie nastreeft is niet alleen maar zacht. De viool van de moeder wordt niet meer bespeeld wegens pijnlijke herinneringen maar muziek speelt wel een hoofdrol in deze roman. De moeder speelt piano en de dochter speelt fluit. Het boek is in twee delen verdeeld. Het eerste deel leest als een coming of age-roman, hierin leren we Else als kind van een jaar of negen kennen tot haar zestiende. In deel twee is Else een veertiger, verliest ze beide ouders en komt ze met zichzelf en haar verleden in het reine. Machtig mooi geschreven, dit boek. Een aanrader.
Recensie geschreven door Anne-Marijn Küthe

Jac Naber

*****

Wat een heerlijk taalgebruik, prachtige zingende zinnen, zonder woordovertolligheid of ellenlange niet ter zake doende uitweidingen, nee, gewoon precies raak en vaak in een heerlijk snel ritme. Yvonne van den Berg neemt met haar ‘muzikale’ schrijfstijl de lezer meteen mee in ‘het’ of liever ‘haar’ verhaal. Zo’n autobiografisch boek wil nogal eens ver afstaan van de meeslependheid van een roman, maar niet in dit geval: in deel 1 van het tweedelige boek, was het niet eens tot me doorgedrongen dat het een autobiografische roman betreft.

Moet een boek met zo’n thema nu nog geschreven worden? Ja, ik denk het wel. Het was er al bij Koning Arthur en de ridders van de ronde tafel. Eerst was de vijand buiten, met strijdlust werd opgetrokken om te winnen, maar daarna zat de vijand binnen en alles valt uiteen. Er zijn nog steeds oorlogen en nog steeds zijn er mensen die ondanks afloop van een oorlog, de oorlog meenemen naar huis en hun kinderen daarin laten opgroeien.
Maar ook omdat de omgeving (wij dus) zich zo radicaal en verwerpend kan opstellen, zich zo primitief wraakzuchtig kan tonen, ook daarom is zo’n thema nog steeds nodig.

Andre Oyen

*****

Haar verleden had zijn plaats opgeëist, twintig jaar na afloop op de tennisbaan. Op de plek waar ze zich veilig waande, opging in haar spel en alle angsten vergat, had ze opnieuw de vernedering moeten ondergaan, veroorzaakt door de keuze van haar vader.

Na haar conservatoriumstudie dwarsfluit en piano speelde Yvonne van den Berg (1955) in diverse ensembles en gaf ze les aan conservatoria. Later maakte ze carrière als beleidsmaker en organisator binnen de muziekwereld. Sinds 2000 is ze verantwoordelijk voor de programmering van de klassieke concerten in De Oosterpoort in Groningen. Na een masterclass creatief schrijven besloot ze met deze roman het oorlogstrauma van haar moeder dat ook haar eigen leven beïnvloedde, aan te kaarten. Zij koos voor een romanvorm omdat haar herinneringen gekleurd zijn door haar beleving en daardoor ook vroegen om aanvulling met fictie.

In de wereld van de jonge Else is een loodzwaar geheim: haar moeder komt uit een nsb-gezin. Het is haar broer Bob die aanvankelijk meer van de feiten wil weten. Maar dan wil ook Else meer van dit geheim te weten. Hoe meer ze over de oorlog hoort en hoe meer haar moeder vertelt, hoe meer het haar opslurpt.- Ze leefde in een spagaat. Overdag gaat ze naar school waar ze de dochter van een rechter, een invloedrijk man is , en s' avonds spoelen het geheim en de schuldvraag over de tafel. Het geheim en de oorlog drukt op de hele familie en tekent hen stuk voor stuk. De foute keuze van haar grootvader, een man die ze nochtans adoreert, wurgt het familiaal geluk. Haar vader heeft het moeilijk met een vrouw die overspoeld wordt met trauma's, daardoor manisch depressief wordt en weigert professionele hulp te zoeken. Hij probeert het gezin samen te houden en hij probeert zijn vrouw en zijn kinderen te begrijpen.

Terwijl Else opgroeit, wordt de onuitgesproken spanning tussen haar en haar moeder steeds groter. De liefde voor muziek is wel een communicatiemiddel die de generaties met mekaar verbindt. Else zoekt haar toevlucht in klassieke muziek en haar dwarsfluit. Dan vindt ze een oude, verwaarloosde viool op zolder – die moet van haar moeder zijn. Aan de vraag waarom zij niet meer speelt, zitten echter nog meer geheimen verbonden.
Vele jaren later heeft Else pas de moed om via professionele wegen het verleden van haar familie te onderzoeken. En pas dan kan ze diverse verwerkingsprocessen opstarten.

Met De viool van mijn moeder heeft de auteur een bijzonder knap boek afgeleverd. Zij is er op een overtuigende manier in geslaagd diverse thema's aan te kaarten, collaboratie, trauma's, moeder-dochter relatie, seksuele voorkeur, schuldvraag enz, die ze allemaal hun plaats geeft en in een vlot, goedgeschreven verhaal laat samenkomen.

Een bedwelmend boek vol muziek en sublieme beeldtaal.

West Mus op oa. 'Hou van Boeken'

*****

Met De viool van mijn moeder breekt Yvonne van den Berg (1955) haar familiegeheim open. Zij speelde na haar conservatoriumstudie dwarsfluit en piano in diverse ensembles en gaf les aan conservatoria. Na haar studie Kunst en Beleid aan de RUG maakte ze carrière als beleidsmaker en organisator binnen de muziekwereld. Sinds 2000 is ze verantwoordelijk voor de programmering van de klassieke concerten in De Oosterpoort in Groningen. De viool van mijn moeder is een autobiografische roman en tevens haar debuut.

In de wereld van de achtjarige Else hangt een loodzwaar geheim: haar moeder komt uit een NSB-gezin. Terwijl ze opgroeit, wordt de onuitgesproken spanning tussen haar en haar moeder steeds groter. Else zoekt haar toevlucht in klassieke muziek en haar dwarsfluit. Dan vindt ze een oude verwaarloosde viool op zolder - die moet van haar moeder zijn, maar waarom speelt zij niet meer? Vele jaren later heeft Else pas de moed om het verleden van haar familie te onderzoeken. En pas wanneer haar moeder overleden is, vindt ze begrip en rust.

Een hele integere cover die perfect past bij de inhoud van het boek. De tekst op de achterflap is helder en bondig verwoord. Een aantal mooie quotes doen je zin krijgen om te starten in het boek.

Het boek is gericht aan haar broer. Het gaat hier tenslotte over een familie die dit meegemaakt heeft. Yvonne is degene die het schreef maar haar broer heeft het ook mee beleefd.

Vooraan een heel overzichtelijke inhoudsopgave, keurig netjes zodat je de opbouw van het boek vooraf al kent. Twee delen, en hoofdstukken met een titel, daar hou ik wel van.

Dan volgt een hele mooie tekst over een geheim. Die heb ik zeker al wel zeven keer gelezen nu. Als lezer hang je er je eigen geheimen aan op en je merkt dan dat het plaatje klopt.

Wat een heerlijke schrijfstijl heeft Yvonne. Ik werd er eerlijk gezegd door omver geblazen. Prachtige beschrijvingen zo tastbaar. Van kleuren, vormen, smaken, hoeveelheden, geuren. Een schrijftaal die niet gaat vervelen. Geschreven door een sensitief persoon, zo subtiel. Dansend, ritmisch, vloeiend. Ja, Yvonne, zoals een componist die zijn muziekstuk schrijft zo voelt het voor mij. Ik heb het boek in één ruk uitgelezen, het was gewoon niet neer te leggen.

Het verhaal is een droevig traumatisch gebeuren dat het leven van een aantal generaties van een familie beïnvloed. Toch voelt de manier waarop het geschreven is helemaal niet zwaarmoedig aan. Je voelt de verschillende emoties waarmee het hoofdpersonage Else worstelt. Als kind al hoort ze over het geheim. Hoe zwaar moet het geweest zijn om dat te bewaren, onwezenlijk voor een kind. Een vader die probeert het gezin op een deftige manier recht te houden en zich bij de kinderen excuseert voor het gedrag van hun moeder en begrip vraag. Dit greep mij wel aan, ik werd soms heel stil tijdens het lezen door de schokkende gebeurtenissen. Je ziet Else opgroeien met dit geheim, hoe gaat ze er al puber mee om?

Dit alles wordt doorspekt met de liefde voor muziek die de generaties met mekaar verbindt. Het zorgt ervoor dat het boek niet te zwaar wordt, is de positieve noot in het verhaal. De passages die over muziek gaan zijn zo prachtig visueel en plastisch beschreven. Hier is een ware muziekkenner aan het woord. Puur genieten!

Achteraan in het boek staat een lijst met composities waarover in het boek geschreven wordt. Op de website van De viool van mijn moeder krijg je meer uitleg over de componist en kan je de composities beluisteren. Echt doen!

Het boek is een mooi afgerond geheel. Het voelt aan alsof het voor de auteur ook een passage in haar leven is waarvan ze afscheid neemt. Iets wat haar moeder niet echt gelukt is. Echt respect voor de eerlijke en openhartige manier waarop ze dit geheim deelt met de lezer. Bedankt!

Diane Koolstra

De wereld door de ogen van een kind is bijzonder en hoe aangrijpend is het als je als kind hoort dat die lieve stille opa uit Amsterdam tijdens de 2e wereldoorlog voor de Duitsers, de bezetter was en hun hielp. Voor Else is het een groot mysterie die tijdens de verschillende fases van haar leven steeds weer nieuwe vragen oproept. Ze mag er met niemand over praten want de angst is groot dat als “de mensen” erachter komen dat ze iedereen kwijtraken.
Als Else erachter komt dat haar moeder dezelfde idealen had als zij, naar het conservatorium gaan, maar dat deze droom door de gebeurtenissen van de oorlog niet door kon gaan krijgt ze er steeds meer moeite mee. Zeker als ze de viool van haar moeder vindt en haar moeder er niets mee te maken wil hebben loopt het contact met haar moeder steeds moeizamer. Het leven gaat door maar Else kan het niet loslaten en gaat op onderzoek uit. Uiteindelijk vind ze rust.
Het bijzondere vond ik dat het verhaal begeleid wordt door verschillende muziekstukken, muziek die mij niet echt bekend was en dat ik op de site die hierboven vermeld wordt kon beluisten. De rol van de muziek is een hoofdrol en de relatie van Else en haar moeder een 2e rol. Je begrijpt waarom ze dit pas na het overlijden van haar moeder kon schrijven en ik heb diep respect voor de manier waarop.

Wat dit boek met me deed?
Ik vond het heel bijzonder om de andere kant van het verhaal eens te `horen` Er wordt, als de tweede wereldoorlog ter sprake komt vooral gewezen naar de slachtoffers en naar het verzet. Tijdens dit verhaal is er een stukje over dat Else voor de geschiedenisles iets over het verzet mee moet nemen naar school en dat ze thuis alleen maar een speldje van de Jugendstorm kan vinden en niets van het verzet. Het dilemma waar ze dan mee op school komt want hoe leg je dit uit…..de vijf jaren van de oorlog werkt tot in de generaties door en dat maakt dit boek echt heel duidelijk. Het zou naast het dagboek van Anne Frank een goed boek zijn voor onze kinderen. Beide kanten van een verhaal leren kennen verrijkt je. Dit boek heeft mij verrijkt want ik kan net als Else de keuzes van haar opa niet waarderen en er niets aan doen. Ik vind het erg om te lezen hoe het effect is op zijn nageslacht tot in deze tijd.

Yvonne van den Berg heeft een mooi debuut geschreven waar ik echt een paar heerlijke leesuren mee beleefd heb ondanks het pittige onderwerp. Ik hoop en verwacht dat ze verder gaat met schrijven.

Lezersrecensies

Deel deze pagina